جوان و آموزههاى تعالىبخش
استفاده از فرصت جوانى
آیا تاکنون به ابرها نگاه کردهاید؟ آیا دیدهاید که چگونه با ظاهرى آرام، به تندى حرکت مىکنند؟
تمام فرصتهاى زندگى نیز مانند ابرها درگذرند و فرصت جوانى نیز از این دایره بیرون نیست، جوان با کمال و عاقل، کسى است که فرصتها را به سود خود تمام کند و از آن توشه برگیرد. سخن همیشه حضرت امیرالمؤمنین على علیهالسلام را باید آویزه گوش ساخت که: «وانْتَهِزوا فُرَصَ الْخَیْر فَانّها تَمُرُّ مَرَّ السَّحاب؛ فرصتها همچون ابرها در گذرند، پس فرصتهاى نیک را دریابید.» فرصت جوانى، تکرار نمىشود. پس عاقلانه آن است که این فرصت طلایى را بیهوده و کمبها از دست ندهیم.
گویند: «جوانى دست بر پشت پیرمردى نهاد و از روى تمسخر گفت: این کمان را چند مىفروشى؟ پیرمرد در جواب گفت: زمانه این را به تو نیز رایگان مىدهد، ولى به گرانترین قیمت یعنى به بهاى جوانى».
آرى جوانى موهبتى الهى است، ولى کوتاه و زودگذر. جوانى، دوره شکوفایى عقلى و رشد جسمانى است و با از دست دادن آن، چیزى جز اندوه و بىمایگى نصیب آدمى نمىشود. پیامبر گرامى اسلام نیز قدردانى و غنیمتشمارى از دوران جوانى را بسیار مهم و ارزشمند مىداند و مىفرماید: «جوانى خود را قبل از پیرى دریاب!» حضرت على علیهالسلام نیز به همین مسئله در این روایت چنین تأکید مىکند که:
شَیْئانِ لایَعْرِفُ قَدْرَهُما اِلا مَنْ فَقَدَهُما: الشَّبابُ و الْعافِیَهُ.
دو چیز است که کسى به ارزش آن پى نبرد، مگر اینکه آن را از دست دهد: جوانى و سلامت.
پیام متن
بهرهگیرى نیک و کامل از دوران جوانى و قدردانى از این فرصت طلایى، سبب رشد، تعالى و تکامل آدمى مىشود و تباه ساختن فرصت جوانى، پشیمانى به همراه دارد.
فرصت سازى براى پیرى
بایسته است که جوان، فرصت زندگى را به رایگان از دست ندهد و رهتوشهاى براى دوران پیرى ذخیره کند. جوانان باید در جوانى به فکر آینده خود و روزگار پیرى باشند و براى آن روزگاران، ذخایر مادى و معنوى بیندوزند. رسول گرامى اسلام مىفرماید: «خُذْ مِنْ شَبابِکَ لَهَرمِکَ؛ از جوانى براى پیرى خود بیندوز!» ایشان در سخنى دیگر مىفرماید:
فَلْیَأْخُذِ الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ مِنْ نَفْسِهِ وِ مِنْ دُنْیاهُ لِآخِرَتِهِ و فى الشّبیبهِ قَبْلَ الکِبَرَ وَ فِى الْحَیاهِ قَبْلَ الْمَماتِ.
هر فرد باایمان باید از توانایى خویش براى خویشتن و از دنیا براى آخرتش و در جوانى قبل از پیرى و در زندگى قبل از مردن توشه بگیرد.
راستى اگر کسى دوران جوانى را در بىخبرى بگذراند، در زمستان عمر چه ره توشهاى مىتواند داشته باشد. فرصت جوانى، ذخیره پیرى را نیز در خود دارد، چنانکه امام على علیهالسلام براى استفاده نیکو از این اوقات گرانبها مىفرماید:
هَلْ یَنْتَظِرُ أَهْلُ غَضاضَهِ الشَّبابِ اِلاّ حَوانىِ الْهَرَم.
آیا کسى که اهل خوشى و تنپرورى جوانى است، جز ناتوانى و ذلت پیرى را انتظار مىکشد.
جوانى که از ارزش و بهاى جوانى آگاه است، هرگز از آینده خود غافل نیست و مىکوشد توشه گرانبها براى بارورى و بالندگى آیندهاش برگیرد. در حقیقت، بسیارى از پیران تعالى یافته، از سفره با برکت جوانى خود توشه پاکى و رستگارى برگرفتهاند.
پیام متن
جوانى، دوران جمعآورى ذخیره براى کهنسالى است. از دست دادن این دوران، افزون بر فوت وقت جوانى، ضربهاى جبرانناپذیر براى دوران پیرى است.
تقویت و نیروى عقل در پرتو دانش و تجربه
نیروى عقل و اندیشه، از عناصر مهم و محورى براى رشد و بالندگى بشر است. این موهبت به ویژه در دوران جوانى اهمیت و کارآمدى ویژهاى دارد. جوانان به طور طبیعى تحت تأثیر شدید دگرگونىهاى جسمى و روحى و غریزههاى نفسانى هستند که در چنین شرایطى، پیروى از خرد، عامل مهمى در مصون ماندن آنها از خطاها و لغزشهاست.
ازاینرو، همانگونه که جوانان در بعد جسمى در پى تقویت جسم و آموزش فنون رزمى و انواع ورزشها هستند، در جهت آموزش و تقویت اندیشه نیز باید گامهاى اساسى بردارند که البته در این راه، دانش و تجربه تأثیر بسزایى در افزایش خردورزى آنان خواهد داشت. از حضرت على علیهالسلام در این باره نقل است: «الْعَقْلُ غَریزَهٌ تَزیدُ بالْعِلْمِ و التَّجارِبِ؛ عقل، غریزهاى است که با دانش و تجربه تقویت مىشود».
بهرهگیرى از سرگذشت دیگران و پى بردن به عامل افت و خیز انسانها، بالاترین توشه راه ترقى و تعالى جوان است. به فرموده حضرت على علیهالسلام : «کسى که از سرگذشت دیگران عبرت نگیرد، هیچ پشتیبانى براى خود نمىگیرد.» جوانان مىتوانند با بهرهگیرى از رهآورد زندگى دیگران، تجربههاى گرانسنگى بیاموزند و آن را به وقت و مناسب به کار گیرند.
حضرت على علیهالسلام مىفرماید: «التَّجارِبُ لاَتَنقضى و العاقِلُ مِنْها فى زِیادَهٍ؛ تجربههاى آدمى پایان ندارد و عاقل از آنها در زیاد کردن عقل بهره مىبرد.» در کنار تجربه، باید پیوسته از نیروى دانش نیز بهره گرفت، و به این نکته توجه داشت که استفاده از دیدگاههاى دانشمندان و خردمندان سبب فهم بیشتر و درک عمیق مسائل مىشود. این سفارش امام على علیهالسلام را اگر به درستى به کار بندیم، بهرههاى ارزشمندى نصیبمان مىشود:
حَقٌ عَلى العاقِلِ أَنْ یُضیفَ إِلى رَأْیِهِ رَأْىَ العُقَلاء وَ
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها :